Hệ thống khí Nam Côn Sơn – Trụ cột an ninh năng lượng quốc gia, biểu tượng công nghệ đường ống Việt Nam
Gần 25 năm qua, hệ thống đường ống Nam Côn Sơn (Nam Côn Sơn Pipeline - NCSP) do Công ty Đường ống Khí Nam Côn Sơn (PV GAS NCSP) đại diện Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS) quản lý và vận hành đã trở thành biểu tượng của năng lực công nghệ và yếu tố chiến lược trong cơ sở hạ tầng năng lượng quốc gia. Với hơn 110 tỷ mét khối khí và hơn 23 triệu thùng condensate đã được tiếp nhận, xử lý và vận chuyển an toàn, NCSP chính là nền tảng bền vững cho an ninh năng lượng khu vực miền Nam, đồng thời là minh chứng cho năng lực quản trị vận hành và hợp tác quốc tế hiệu quả.
Từ quyết sách chiến lược đến công trình trọng điểm quốc gia
Bồn trũng Nam Côn Sơn – nằm ở vùng Đông Nam thềm lục địa Việt Nam với diện tích khoảng 100.000 km2 – được giới địa chất đánh giá là khu vực giàu tiềm năng dầu khí. Năm 1995, trong bối cảnh nhu cầu năng lượng phục vụ công nghiệp hóa – hiện đại hóa tăng nhanh, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Tổng công ty Dầu khí Việt Nam (hiện tại là Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam – Petrovietnam) cùng các tập đoàn dầu khí hàng đầu thế giới phát triển dự án khí Nam Côn Sơn trong đó hệ thống đường ống vận chuyển và nhà máy xử lý khí đóng vai trò then chốt.
Ngày 29/3/1996, Thỏa thuận Khung Hợp đồng Hợp tác Kinh doanh (BCC – HOA) được ký kết, mở đường cho sự hợp tác quốc tế quy mô lớn. Đến ngày 15/12/2000, Hợp doanh Đường ống khí Nam Côn Sơn chính thức thành lập với tỉ lệ góp vốn gồm Petrovietnam 51%, Tập đoàn BP (Vương quốc Anh) 32,7% và Tập đoàn Statoil (Vương quốc Na Uy) 16,3%.
Lễ động thổ xây dựng dự án đường ống khí Nam Côn Sơn
Hệ thống NCSP bao gồm tuyến ống 2 pha dài hơn 370km từ các mỏ thuộc bể Nam Côn Sơn dẫn về Nhà máy xử lý khí Nam Côn Sơn với công suất thiết kế lớn nhất Việt Nam, lên đến 22 triệu m³/ngày đêm. Tháng 12/2002, dòng khí thương mại đầu tiên từ mỏ Lan Tây thuộc Lô 06.1 được đưa về bờ, đánh dấu bước ngoặt trong ngành công nghiệp khí Việt Nam. Tiếp đó, các nguồn khí mới liên tục gia nhập hệ thống: Rồng Đôi thuộc Lô 11.2 (năm 2006), Chim Sáo thuộc Lô 12W (năm 2011), Lan Đỏ thuộc Lô 06.1 (năm 2012), Hải Thạch – Mộc Tinh thuộc Lô 05-2 & 05-3 (năm 2013) và Phong Lan Dại thuộc Lô 06.1 (2018). Trong thời gian tới, khí từ mỏ Thiên Nga – Hải Âu thuộc Lô 12/11 cũng sẽ được kết nối vào hệ thống, tiếp tục mở rộng năng lực cung cấp.
Mở rộng công suất – Gia tăng sức mạnh hệ thống
Quá trình phát triển PV GAS NCSP gắn liền với những dự án nâng cấp và mở rộng quy mô. Năm 2008, dây chuyền xử lý khí số 2 được bổ sung, nâng công suất nhà máy xử lý khí lên 20 triệu m³/ngày đêm. Năm 2011 và 2013, công suất lần lượt được nâng lên 21 triệu và 22 triệu m³/ngày đêm để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ khí ngày càng tăng. Tháng 7/2017, điểm giao nhận khí thứ hai để kết nối nhà máy xử lý khí Nam Côn Sơn và GPP Dinh Cố chính thức đi vào vận hành, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn khí và tối ưu hóa hệ thống.
Tính đến nay, hệ thống đã tiếp nhận và xử lý hơn 110 tỷ m³ khí cùng khoảng 24 triệu thùng condensate. Đặc biệt, năm 2025 đánh dấu cột mốc 25 năm thành lập Hợp doanh Đường ống Nam Côn Sơn. Trong suốt chặng đường này, PV GAS NCSP đã luôn duy trì vận hành liên tục với độ tin cậy đạt mức 99,99%, khẳng định năng lực quản lý – kỹ thuật vượt trội.
Tập thể PV GAS NCSP đón nhận chúc mừng từ Lãnh đạo PV GAS với thành tích đạt 110 tỷ m3 khí vào ngày 05/8/2025
Hệ thống NCSP cũng là minh chứng điển hình cho hợp tác quốc tế thành công giữa Việt Nam và các tập đoàn năng lượng hàng đầu thế giới như BP (Vương quốc Anh), Statoil (Vương quốc Na Uy), ConocoPhillips (Hoa Kỳ), Rosneft, Zarubezhneft (Liên bang Nga) và Perenco (Cộng hòa Pháp). Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên không chỉ đảm bảo hiệu quả kinh tế – kỹ thuật mà còn tạo tiền đề cho phát triển các hệ thống khí hiện đại sau này.
Những đặc điểm nổi bật mang tính cách mạng
Điểm nhấn công nghệ của hệ thống NCSP nằm ở khả năng vận chuyển dòng lưu chất 2 pha (khí và condensate) trên quãng đường hơn 370km – dài nhất Việt Nam, tối ưu hóa chi phí hạ tầng và nâng cao hiệu quả khai thác. Hệ thống được thiết kế để tiếp nhận đồng thời khí từ nhiều mỏ, nâng cao tính linh hoạt và giảm thiểu rủi ro nguồn cung. Với công suất xử lý lớn nhất cả nước, Nhà máy xử lý khí Nam Côn Sơn góp phần đáp ứng ổn định nhu cầu của các nhà máy điện, đạm và nhiều ngành công nghiệp trọng điểm. Đặc biệt, PV GAS NCSP đã áp dụng hàng loạt công nghệ tiên tiến như mô phỏng động thời gian thực (MSI), phần mềm mô phỏng Hysys, hệ thống điều khiển tích hợp ICS, phần mềm quản lý sản phẩm Energy Components, hệ thống giám sát an ninh tuyến ống PSMS, bảo dưỡng dựa trên rủi ro (RBI) và công nghệ thu hồi nhiệt từ khí thải (WHRU). Việc kết nối cảm biến với nền tảng phân tích dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI) cũng đã giúp PV GAS NCSP nâng cao năng lực dự báo và vận hành linh hoạt.
Hệ thống khí NCS được đánh giá ở độ tin cậy gần như tuyệt đối
Ngày nay, hệ thống NCSP không chỉ là công trình biểu tượng của PV GAS mà còn là minh chứng cho năng lực thiết kế, quản lý và khai thác hạ tầng năng lượng tầm quốc tế của Việt Nam. Trước thềm 35 năm thành lập PV GAS, hệ thống tiếp tục định hướng áp dụng công nghệ xanh, thúc đẩy chuyển đổi số và mở rộng hợp tác quốc tế, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu của xu thế năng lượng mới toàn cầu – an toàn, bền vững và thân thiện môi trường.