PTSC – Tuổi hai mươi

Khái niệm tổng thầu EPC (tư vấn, thiết kế -mua sắm thiết bị - xây dựng, vận hành) hay nói cách khác là thực hiện dự án theo phương thức chìa khoá trao tay đã xuất hiện ở nước ta 10 năm trở lại đây. Nếu như tổng thầu EPC các dự án trên bờ đã khó khăn, phức tạp thì tổng thầu EPCI (tư vấn, thiết kế - mua sắm thiết bị- xây dựng, vận chuyển lắp đặt) các dự án trên biển còn khó khăn, phức tạp gấp nhiều lần. Gần 10 năm qua, Tổng công ty Cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí (PTSC) đã thực hiện thành công hơn 40 dự án tổng thầu EPCI, góp phần đưa nền công nghiệp Việt Nam lên bản đồ thế giới.
Từ đẳng cấp kỹ thuật Việt
Phải lên tận tầng thượng tòa nhà điều hành sản xuất hình mũi tàu của Công ty cổ phần Dịch vụ cơ khí hàng hải PTSC M&C mới có đủ không gian để tôi chụp được mấy tấm ảnh đẹp về khu tổ hợp thiết bị, chế tạo và đóng mới khối thượng tầng giàn PQP Topside (hạng mục cuối cùng nhưng lại lớn nhất, quan trọng và phức tạp nhất về công nghệ của Dự án Biển Đông 1), dự án dầu khí ngoài khơi lớn nhất do chính bàn tay và khối óc của kỹ sư và công nhân ngành dầu khí Việt Nam đảm nhận. Dưới cái nắng cháy da thịt, trên các tầng của giàn khoan, hàng ngàn người thợ trong trang phục bảo hộ lao động đang cần mẫn làm việc. Những âm thanh phát ra từ những chiếc cần cẩu, những chiếc máy cắt, máy hàn, máy tiện… tạo thành bản nhạc hòa tấu không lời lúc nhẹ nhàng êm ái, lúc chát chúa đinh tai nhức óc. Không thể nào khác được bởi cuối tháng 6. 2012, dự án quan trọng này phải hoàn thành thi công, chạy thử và hạ thủy. Đây là thành quả lao động cần cù và sáng tạo của đội ngũ cán bộ, công nhân PTSC M&C sau hơn hai năm thi công, đồng thời cũng đánh dấu bước trưởng thành ngoạn mục của ngành cơ khí chế tạo giàn khoan dầu khí, mở ra những triển vọng mới cho ngành cơ khí Việt Nam.
Hơn 30 năm làm báo, đến các công trường xây dựng, tôi đã nhiều lần nhìn thấy những thiết bị thủy công siêu trường, siêu trọng trên các nhà máy thủy điện, những chiếc máy nghiền, máy lọc bụi, những vỏ lò nung clinker khổng lồ của các nhà máy xi măng, những chiếc bình bể chứa dầu chịu áp suất cao to như sân vận động ở Nhà máy Lọc dầu Dung Quất…, vậy mà đến đây, phóng cặp mắt nhìn đại công trường rộng lớn cùng những giàn khoan bốn năm tầng khổng lồ, những cấu kiện lớn, những blog nhà ở hiện đại trên biển, tôi vẫn không khỏi ngỡ ngàng và thán phục những người thợ cơ khí của PTSC M&C. Súng sính trong bộ quần áo bảo hộ lao động, tôi theo kỹ sư trẻ Trần Đức Thắng, Phó Giám đốc Công ty PTSC M&C thận trọng bước lên những bậc thang bằng sắt lên vị trí cao nhất của Dự án Biển Đông 1. Thắng quê ở Huế, học Đại học Kiến Trúc, về làm việc ở đây gần 10 năm nên am hiểu tường tận về lĩnh vực cơ khí hàng hải. Anh say sưa kể về những năm tháng phôi thai của ngành cơ khí mới mẻ này. Nó mới chỉ phát triển hơn 30 năm nay mà tiên phong là Vietsovpetro. Tuy nhiên, hơn mười năm trở lại đây, cơ khí hàng hải mới phát triển mạnh mẽ mà đại công trường này là minh chứng sinh động. Nếu so sánh những giàn khoan, những con tàu, những blog nhà ở trên biển ba, bốn trăm tấn của ngành dầu khí trước đây với những dự án mà PTSC M&C thực hiện hôm nay mới thấy được ngành cơ khí hàng hải Việt Nam đã tiến một bước dài. 
Dự án Biển Đông 1 cho chủ đầu tư Biển Đông POC được coi là dự án phức tạp nhất hiện nay của ngành dầu khí về mọi mặt: tiến độ, công nghệ và quy mô bao gồm 1 giàn xử lý trung tâm 12.000 tấn, 1 khối chân đế và cọc 17.000 tấn, tổng trọng lượng các công trình khác (WHP-HT1 và WHP-MT1) lên đến 20.500 tấn cùng hệ thống đường ống và cáp ngầm. Toàn bộ thiết kế chi tiết, mua sắm và thi công chế tạo trên bờ được thực hiện trong vòng 30 tháng. Đây là một kỷ lục mà không nhiều nhà thầu trên thế giới thực hiện được. Với những kết quả ấn tượng đạt được, PTSC M&C đã khẳng định vị thế là một trong những tổng thầu EPCI hàng đầu trong nước và vươn ra tầm khu vực. Đây là một trong hơn 40 dự án cơ khí trên biển mà PTSC M&C đã thực hiện trong nhiều năm qua. Ngoài ra còn phải kể đến các dự án: Giàn Hải Sư Đen của Thăng Long JOC; giàn Thăng Long và giàn Đông Đô của Lam Sơn JOC; dự án Sư Tử Đen Đông Bắc; Sư Tử Trắng; Chim Sáo…
Không phải ngẫu nhiên tập đoàn dầu khí hàng đầu Đông Nam Á Petronas lại xếp PTSC M&C vào các công ty có trình độ chế tạo cơ khí dầu khí đạt chuẩn quốc tế. Thành công của các dự án Bunga Orkid cho chủ đầu tư Talisman Malaysia Limited; dự án Module máy nén khí Lan Tây cho Công ty British Petroleum (BP Việt Nam) càng cho thấy đẳng cấp kỹ thuật Việt.
Đến tổng thầu EPCI
Cách đây tám năm, tôi đã theo những người Sông Đà đi làm tổng thầu EPC dự án thủy điện Na Hang (Tuyên Quang), rồi theo những người thợ Lilama đi làm tổng thầu EPC ở dự án nhiệt điện Uông Bí mở rộng, nhiệt điện Cà Mau, Nhơn trạch, rồi bây giờ là Vũng Áng. Vì vậy, với tôi, khái niệm tổng thầu EPC không có gì là xa lạ. Thế rồi trong một lần làm việc với tôi, Tổng giám đốc PTSC Nguyễn Hùng Dũng (nhiều người còn gọi anh là thuyền trưởng, là “người của biển”) bảo rằng: doanh nghiệp của anh đã thực hiện tổng thầu EPCI nhiều dự án làm tôi không khỏi ngạc nhiên và hỏi lại, sao anh lại thêm chữ I vào đó?. Như gãi đúng chỗ ngứa của người tâm huyết với nghề, Nguyễn Hùng Dũng giải thích: EPCI (Engineering, Procurement, Construction and Installation), I tiếng Anh nghĩa là lắp đặt trên biển. Nếu làm tổng thầu EPC đã khó khăn, phức tạp, rủi ro thì làm tổng thầu EPCI còn khó khăn, phức tạp, rủi ro hơn nhiều. Các dự án tổng thầu EPC hoàn toàn thực hiện trên đất liền, còn các dự án tổng thầu EPCI sau khi đã hoàn thành nhà máy hay dự án, nhà thầu còn phải vận chuyển khối sắt thép khổng lồ ấy ra biển và lắp đặt nó ở độ sâu từ 70 m đến 150 m tùy vào quy mô dự án hay địa lý, địa chất của biển. Việc vận chuyển các cấu kiện lớn, to nặng mấy chục ngàn tấn trên biển là hết sức khó khăn, phức tạp. Điều này đòi hỏi nhà thầu phải tính toán, phân tích độ rủi ro rất chi tiết, cẩn thận và tuân thủ nghiêm ngặt về an toàn lao động. Tôi chăm chú nghe Dũng nói và nhớ lại những năm tháng Lilama làm tổng thầu EPC Dự án nhiệt điện chạy than Uông Bí mở rộng, công suất 300 MW đầy gian nan, có lúc tưởng như thất bại. Thế mới biết, những năm qua, những kỹ sư và công nhân của PTSC đã phải làm việc trong điều kiện cam go và thử thách biết nhường nào. Và chính từ môi trường này, họ đã trưởng thành, đã lớn lên cả về kỹ thuật lẫn con người. Dũng còn cho biết thêm: Điều khó khăn, phức tạp nữa khi triển khai các hợp đồng EPCI là, người ta hoàn toàn chủ động xây dựng, lắp đặt nhà máy hay dự án trên bờ, còn trên biển việc vận chuyển và lắp đặt chỉ có thể thực hiện từ tháng 4 đến tháng 10 hàng năm. Vì thế, tiến độ thi công, chế tạo thiết bị trên bờ phải tính toán sao cho khớp với việc thi công trên biển bởi nếu chậm là mất luôn cả năm. Hơn nữa, việc thuê các thiết bị, tàu chuyên dụng rất đắt, thường là 300 đến 400 ngàn đô la một ngày. Các dự án có tổng trọng lượng từ 4.000 tấn trở xuống thường lắp bằng cẩu, còn các dự án có khối lượng từ 4.000 tấn trở lên phải làm theo phương pháp đánh chìm sà lan hoặc trượt. Do việc vận chuyển và lắp đặt trên biển khó khăn, phức tạp như vậy nên tỷ trọng của phần I chiếm tới 30% giá trị dự án EPCI. Cho đến nay những tập đoàn, công ty có khả năng đảm đương được công việc này trên thế giới chỉ đếm trên đầu ngón tay. Kinh nghiệm ở các nước như Mỹ, Italya, Đức, Nhật Bản...và thực tế ở Việt Nam cho thấy tổng thầu EPCI đã mang lại cho doanh nghiệp và quốc gia lợi ích rất lớn. Nó không chỉ tận dụng tối đa các nguồn lực trong nước như vật tư, nhân công, máy móc, chi phí quản lý dự án so với tổng thầu nước ngoài, giảm chi phí, đào tạo được đội ngũ kỹ sư quản lý, điều hành dự án, công nhân chuyên nghiệp mà còn giúp doanh nghiệp trong nước có tích lũy, thúc đẩy các ngành cơ khí, tự động hóa, luyện kim…cùng phát triển. Điều này cũng lý giải vì sao PTSC M&C được coi là “chim đầu đàn” của PTSC. Doanh thu của doanh nghiệp này những năm gần đây lên đến hơn 10.000 ngàn tỉ đồng, lợi nhuận đạt hơn 350 tỉ đồng/năm, góp phần đặc biệt quan trọng trong cơ cấu doanh thu và lợi nhuận của Tổng công ty PTSC.
Tuổi hai mươi
So với nhiều đồng nghiệp, tôi biết Nguyễn Hùng Dũng muộn hơn. Song khi gặp, anh đã để lại ấn tượng đẹp trong tôi không chỉ bởi vẻ lãng tử, hào hoa cùng bộ ria mép trông rất nghệ sĩ mà còn ở bản lĩnh vững vàng và sự hiểu biết sâu rộng. Tôi may mắn được dự một vài cuộc họp, được chứng kiến sự quyết liệt trong chỉ đạo thi công của Nguyễn Hùng Dũng trên công trường, rồi nghe anh lãng mạn đọc thơ và cùng đồng nghiệp hát vang bài ca truyền thống PTSC. Từ một thuyền trưởng lăn lộn với sóng gió trùng khơi, với cương vị Tổng giám đốc một doanh nghiệp kỹ thuật then chốt của ngành dầu khí, anh đã cùng đồng nghiệp lái “con tàu PTSC” bao gồm 23 đơn vị thành viên và trực thuộc, 04 liên doanh tại Singapore và 01 Chi nhánh tại Malasia đến bến vinh quang trở thành “ngôi sao sáng” trong lĩnh vực dịch vụ kỹ thuật dầu khí ở Đông Nam Á và trở thành đơn vị Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới. PTSC không chỉ cung cấp các dịch vụ kỹ thuật chuyên sâu cho ngành công nghiệp dầu khí, dịch vụ cung ứng tàu chuyên ngành dầu khí, dịch vụ căn cứ cảng, dịch vụ kho nổi chứa, xuất và xử lý dầu thô (FSO/FPSO) mà còn là doanh nghiệp đi đầu trong việc thiết kế chế tạo thiết bị, giàn khoan, thực hiện tổng thầu EPCI hàng chục công trình dầu khí trên biển, một trong những lĩnh vực quan trọng và khó khăn, phức tạp của ngành dầu khí.
Không phải là người được đào tạo chuyên môn sâu về ngành dầu khí, song bằng tài lãnh đạo và cái tâm, Nguyễn Hùng Dũng đã biết kế thừa một cách sáng tạo những thành quả của các thế hệ lãnh đạo tiền nhiệm, quy tụ và đào tạo được một đội ngũ cán bộ, kỹ sư tâm huyết, chuyên nghiệp và cả người lao động cùng chung tay xây dựng doanh nghiệp. Họ luôn coi PTSC là mái nhà chung, ở đó mọi người đều có trách nhiệm phát huy tài năng và trí tuệ để xây đắp.
Mùa xuân này, PTSC bước sang tuổi 20, cái tuổi sung sức nhất, cường tráng nhất và cũng là cái tuổi đẹp nhất của một đời người. Hôm ở giàn khoan Bạch Hổ, đứng trên tầng 4 nhìn ra xung quanh, hàng ngàn ngọn đèn lung linh cùng ngọn lửa không bao giờ tắt trên các giàn khoan, trên các con tàu làm tôi liên tưởng đến một góc phố của Hà Nội. Đó là “thành phố dầu” giữa biển với những con người lao động lớn lao, quả cảm cùng ý chí phi thường. Tôi bâng khuâng nhớ tới bài hát: “Nơi anh đến là biển xa” và thầm cảm ơn những con người như Nguyễn Hùng Dũng cùng hàng ngàn người lao động PTSC. Họ đang sống những ngày đẹp nhất của tuổi 20, của một đời người, như mọi tình yêu, mọi mối tình… (Đất Việt 26/11, trA1; tác giả Trần Thị Sánh)