Iran thay đổi quan điểm?

Iran tuyên bố Thổ Nhĩ Kỳ có thể là nơi để Tehran trao đổi nhiên liệu hạt nhân với phương Tây. Đây là động thái mới nhất của Iran trước yêu cầu của Mỹ rằng Iran phải ngay lập chấp nhận một thỏa thuận do Liên Hợp Quốc soạn thảo. 
Thỏa thuận trên nhằm làm giảm bớt lo ngại Tehran có thể chế tạo vũ khí hạt nhân bằng cách rút hầu hết nhiên liệu làm giàu ở cấp độ thấp của Iran ra khỏi nước này. 
Iran “không gặp rắc rối trên mảnh đất Thổ Nhĩ Kỳ” với vai trò là địa điểm phục vụ cho việc trao đổi uranium làm giàu đối với nhiên liệu hạt nhân, Ngoại trưởng Manouchehr Mottaki phát biểu trên đài truyền hình quốc gia Iran hôm 24/12. 
Trong khi tuyên bố trên báo hiệu sự thay đổi quan điểm không đáng kể - trước đó Iran tuyên bố chỉ chấp nhận việc trao đổi nhiên liệu hạt nhân trên lãnh thổ của họ - thì nó cho thấy không có sự thay đổi đáng kể nào trong chính sách của Iran. 
Mỹ và các quốc gia đồng minh yêu cầu Iran phải chấp nhận các điều khoản trong kế hoạch do Liên Hợp Quốc làm trung gian mà không có sự thay đổi nào. Theo kế hoạch của LHQ, được phác thảo vào tháng trước, Iran sẽ xuất khẩu uranium làm giàu ở mức thấp để phục vụ cho việc làm giàu ở cấp độ cao hơn tại Nga và Pháp – nơi uranium sẽ được biến đổi thành các thanh nhiên liệu. Các thanh nhiên liệu – cái mà Iran cần cho một lò phản ứng nghiên cứu tại Tehran – sẽ được chuyển trở lại Iran khoảng 1 năm sau đó. 
Việc xuất khẩu uranium sẽ tạm thời khiến cho Iran không có đủ hàng dự trữ để làm giàu ở mức độ cao hơn phục vụ cho chế tạo đầu đạn hạt nhân. Iran khẳng định họ không có ý định chế tạo bom mà chỉ muốn thực hiện chương trình hạt nhân dân sự. 
Tại nhiều thời điểm khác nhau, Iran đã đề xuất trao đổi nhiên liệu theo các đợt. Tất nhiên, điều này sẽ không giảm khả năng chế tạo bom của Tehran. Tại các thời điểm khác, họ yêu cầu trao đổi tạm thời bên trong Iran, hoặc dọa sẽ một mình sản xuất các thanh nhiên liệu. 
Ông Mottaki cho biết trong cuộc phỏng vấn trên truyền hình rằng trước tiên phương Tây cần chứng minh mục đích thiện chí của mình đối với Iran. 
“Trao đổi là điều chấp nhận được. Phương Tây phải tạo dựng niềm tin, đó là điều đáng theo đuổi,” ông nhấn mạnh. 
Theo ông Mottaki, Iran có khả năng tự chế tạo nhiên liệu, cho rằng đây là lựa chọn thích hợp hơn. Ông cho biết thêm, Iran vẫn sẵn sàng đàm phán với phương Tây. 
“Quả bóng hiện trong sân của chính họ (phương Tây). Họ cần trả lời chúng tôi. Đe dọa và trừng phạt là giải pháp vô ích”, ông Mottaki phát biểu. 
Chương trình làm giàu uranium là vấn đề cốt lõi của cuộc tranh cãi về hạt nhân Iran. Uranium làm giàu ở mức thấp được sử dụng để cung cấp cho lò phản ứng năng lượng hạt nhân, nhưng uranium làm giàu ở mức cao có thể phục vụ cho hoạt động chế tạo đầu đạn hạt nhân. Khi được chuyển thành thanh nhiên liệu, uranium không thể làm giàu hơn nữa. 
LHQ yêu cầu Iran ngừng tất cả các hoạt động làm giàu uranium. Tuy nhiên, Tehran từ chối đề nghị này, khẳng định họ có quyền phát triển công nghệ này theo Hiệp ước Không phố biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Iran cũng thông báo kế hoạch xây dựng 10 căn cứ làm giàu uranium mới. 
Mỹ và các quốc gia đồng minh dọa áp đặt thêm các lệnh trừng phạt với Iran nếu nước này không hợp tác với họ. 
Đầu tuần này, Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad bác bỏ hạn chót cuối năm do chính quyền TT Obama và phương Tây đưa ra. Theo hạn chót này, Tehran phải chấp nhận thỏa thuận do LHQ soạn thảo và cũng coi nhẹ đe dọa áp đặt thêm lệnh trừng phạt. (Vitinfo 26/12; Theo AP)